Jak budować w dziecku pewność siebie?

Przez długi czas pewność siebie była uznawana za stałą cechę, którą niektórzy ludzie po prostu posiadają, a inni nie. Wiele nieśmiałych dzieci i nastolatków jest przekonanych, że taki stan utrzyma się już zawsze. Takie osoby z zazdrością patrzą na pewnych siebie rówieśników i żałują, że to nie one zostały wybrane przez los. To jednak błędne myślenie. Co należy wiedzieć o pewności siebie? Jak zbudować ją w dziecku?

W jaki sposób patrzeć na pewność siebie?

Obecnie wiadomo już, że nad pewnością siebie da się pracować, można ją trenować, kształtować i rozwijać. Rodzice wychowujący dziecko muszą podejmować wiele wyborów – decydują np. jakimi zabawkami ma się bawić, a także czy lepsza będzie dla niego publiczna czy prywatna szkoła podstawowa. Dlaczego mają więc nie wybrać wykształcenia w nim pewności siebie? Jest to bowiem możliwe. To, że w konkretnym momencie życia pewność siebie człowieka jest na niskim poziomie, nie oznacza, że nie ulegnie to nigdy zmianie. Cecha ta jest przecież niezwykle ważna dla każdego, a szczególnie dla dzieci. Bez niej podejmując w życiu jakiekolwiek działanie może okazać się, że w przypadku przeciwności losu czy porażki dana osoba całkowicie się załamie. Kluczem jest to, w jaki sposób postrzega się pewność siebie. Jeśli spojrzy się na nią jako na stan, można ją określić umiejętnością generowania w sobie odwagi i wysokiej samooceny, ale tylko w konkretnej sytuacji. Warto też spojrzeć na pewność siebie jako na cechę, dzięki czemu zacznie się ją postrzegać jako posiadanie długotrwałej kompetencji autodoceniania i wewnątrzsterowości przez większość życia. Tylko wtedy pewność siebie będzie można zachować na stałe.

Autodocenianie i wewnątrzsterowość

Wspomniane już autodocenianie wiąże się z faktem czucia się dobrze z samym sobą, samoakceptacją (z akceptowaniem nie tylko swoich zalet, ale również wad), a także ze świadomością, że ma się wpływ na ewentualną zmianę. Wewnątrzsterowość to z kolei poczucie wpływu na własne wybory i na całe swoje życie. Można ją zaobserwować, gdy polega się na własnych sądach i samodzielnym podejmowaniu decyzji, a także ignorowaniu opinii innych podczas podejmowania działań. Słowem – jest to po prostu wykonywanie czynności w taki sposób, w jaki potrafi się najlepiej.

Jak wykształcić w dziecku pewność siebie?

W jaki sposób rodzice mogą wpłynąć na to, by w dziecku wykształcona została pewność siebie rozumiana jako stan? Taka pewność siebie jest wzbudzana w konkretnym momencie, np. przed wystąpieniem publicznym takim jak sytuacja udziału w szkolnym przedstawieniu, odpowiedzi ustnej na forum całej klasy, wypowiedzi przed dużą grupą osób czy też startu w zawodach sportowych. Według najnowszych badań przeprowadzonych przez Amy Cuddy z Harvard Business University, da się nie tylko wpłynąć umysłem na ciało i na to, co dzieje się z nim w momencie stresu związanego z ekspozycją społeczną, ale także ciałem da się wpłynąć na umysł. Badania wykazują, że wystarczą dwie minuty, by ciało ustawione w pozycji pewności siebie (np. wyprostowana pozycja ciała czy też „pozycja zwycięska” z rękami uniesionymi ku górze) wywarło taki wpływ na gospodarkę hormonalną, by obniżyć poziom kortyzolu (hormonu stresu), a zwiększyć poziom testosteronu (hormonu walki). Konsekwencją tego będzie podniesienie poczucia pewności siebie.

W jaki sposób obniżyć kortyzol?

Istnieje kilka skutecznych sposobów na obniżenie kortyzolu. Rodzice mogą pokazać dziecku, w jaki sposób powinno się koncentrować na głębokich oddechach. Można np. liczyć do 3 w trakcie wdechu, 1 podczas zatrzymywania oddechu i do 6 w trakcie wydechu. Dobrą metodę stanowi zawsze wypicie szklanki wody – umożliwia to ochłonięcie i poczucie spokoju. Niezastąpione okazuje się rozluźnienie poprzez rozbawienie. Humor dziecka zostaje poprawiony, jego uwaga jest skierowana na zabawnym czynniku, który wywoła jego śmiech. Warto zastosować też następujące ćwiczenie – bicie brawa w pozycji schylonej na początku do skłonu i prostowanie ciała, jednocześnie klaszcząc począwszy od dołu do góry ciała. Istnieje również ćwiczenie nazwane „myjnia”. Można je wykonać w rodzinie lub w klasie. Każdy ma za zadanie powiedzieć na ucho osobie uczestniczącej w ćwiczeniu coś miłego lub napisać to. Efekty potrafią być niesamowite – poprawiają samopoczucie i zwiększają poziom pewności siebie w konkretnym momencie. Osoba, która zachowa karteczkę z tego ćwiczenia, może wracać do niej w następnych sytuacjach wywołujących stres.

W jaki sposób podnieść testosteron?

Prostym sposobem na zwiększenie poziomu testosteronu jest przybicie sobie piątek. Inna metoda to puszczenie energicznej muzyki, wykonanie okrzyku z np. wspólnie wymyślonych hasłem, zwizualizowanie sukcesu, który ma nastąpić czy też ustawienie ciała w pozycji pewności siebie. Warto spróbować różnych metod, a także wymyślać własne. Na każde dziecko w danym momencie może podziałać coś innego. Regularne powtarzanie takich ćwiczeń buduje pewność siebie rozumianą jako cechę.

W jaki jeszcze sposób można wzbudzać w dziecku pewność siebie?

Co jeszcze mogą zrobić dorośli, by wykształcić w swoich pociechach pewność siebie będącą stałą cechą? Mogą m.in. mówić o dziecku dobrze w jego obecności, dostrzegać jego sukcesy i koncentrować się na nich doceniając je i chwaląc również przy innych osobach. Warto też nauczyć dziecko, w jaki sposób powinno ono dbać o swoje ciało i zdrowie poprzez odpowiedni sposób żywienia, uprawianie sportu oraz znajdowanie czasu na przyjemności i zabawę. Dzieci muszą mieć świadomość, że pewność siebie znajduje się w środku, a nie w czynnikach zewnętrznych, że rodzice widzą w nich tę cechę.

Dobrą praktyką może być kolekcjonowanie listy rzeczy i wspomnień sytuacji, w których pociecha zrobiła coś dobrze. Należy koncentrować się na jej sukcesach, a nie na porażkach. Warto zbierać zdobyte przez dziecko medale czy pamiątki, stworzyć w domu „kącik chwały” lub przynajmniej „album chwały”. Musi ono mieć świadomość, że każdy człowiek ma wady, również ono oraz jego rodzice. Trzeba jednak je akceptować. Równocześnie dobrze jest pokazywać mu, że zmiany są możliwe i należy w nie wierzyć. Warto też zastosować ćwiczenie polegające na nazywaniu swoich pozytywnych cech na każdą literę alfabetu. Rodzic może odczytać ją na głos wspólnie z dzieckiem i zadać mu pytania typu „Czy osoba, która posiada takie cechy, zasługuje na sympatię? Kim jest ta osoba?”. Budowanie pewności siebie u dzieci to długofalowy proces, który wymaga ciągłego podejmowania działań. Warto traktować to wyzwanie jako trening i nie rezygnować z niego.